Güzel yaş alma – Antiaging

Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hayati Deniz, antiaging tedavisinin amaçlarından birinin, yaşlanmayı durdurmaktan çok kişinin yaşam kalitesini arttırmak olması gerektiğini vurguladı.

İnsanoğlunda ölümsüzlük ve yaşlanmama düşüncesinin tarih boyunca hep olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hayati Deniz, “Ortalama yaşam süresi son yüzyılda belirgin olarak artmıştır ancak buna rağmen insanlar daha uzun ve daha sağlıklı yaşamanın sırlarını kovalamaya devam etmektedir. Yaşlanmayı önlemenin en iyi yolu öncelikle, ‘neden yaşlanıyoruz’ sorusunun cevabında gizlidir. Bir organizmada tüm organlar aynı hızda yaşlanmayabilir. Yaşlanma ile ilgili en temel bilgi, normal yaşlanma ve yıpranma olarak ikiye ayrılmaktadır. Yaşlanmanın geciktirilmesinde ya da önlenmesinde koruyucu hekimlik uygulamaları, eğitim, yaşam tarzı değişiklikleri, egzersiz, çevresel fiziksel ve kimyasal olumsuz faktörlerin önlenmesi ve düzeltilmesi yani aktif ve sağlıklı yaşlanma temel rol oynasa da; gerek modern tıbba gerekse de alternatif ve tamamlayıcı tıbba ait ürün, ilaç ve yöntemlerin kullanımı da günümüzde giderek popülaritesi artan ve antiaging olarak tanımlanan bir yaklaşımdır” diye konuştu.

sağlıAntiaging, yaşlanma önlenebilir mi, yaşlanma durdurulabilir mi?

“Yaşlanmayı önlemek, durdurabilmek, geriye döndürmek, yavaşlatabilmek, ölümsüzlük farklı kavramlardır” diyen Prof. Dr. Hayati Deniz, şunları kaydetti: “Tıbbi anlamda “Antiaging” bir yandan yaşam tarzı değişiklikleri, koruyucu hekimlik uygulamaları, eğitim ve hijyen, modern ve alternatif tıbba ait ilaç ve yöntemlerle kişinin yaşam kalitesini ve veya ortalama yaşam süresini arttırmayı amaçlarken; bir yandan da moleküler ve genetik anlamda çalışmalarla insanın maksimum yaşam süresinin uzatılması konusunda çalışmaları hedefler. En basit anlamda az kalori alarak ortalama yaşam süresi uzatılabilir ancak kesin ve ne kadar olacağına dair kanıtlar yeterli değildir. Bol sebze, meyve, kuru baklagil tüketmek yeterince antioksidan almamızı sağlar. Dışarıdan vitamin ya da ilaç olarak antioksidan vermek konusu tartışmalıdır. Düzenli ve ölçülü egzersiz, dünyaya iyimser bakan bir bakış açısı ve hayat içerisinde sosyal olma da birer antiaging yöntemidir. Antiaging tedavi, ilaçlarla ve ilaçsız olarak ikiye ayrılır. İlaç harici tedavide akıl-vücut bağlantısı (yoga, tai chi, hipnoz), dokunuşun gücü (aromaterapi, masaj), ev tedavileri (müzik-pet-ışık-enerji tedavisi, akupunktur) sık uygulanan yöntemlerdir. İlaçlı tedavide bilinen tıp ile hormon tedavisi, vitamin tedavisi, koruyucu hekimlik uygulamaları gibi konuları kullanırken; Alternatif ve tamamlayıcı tıp ise kontrollü çalışmaları olmayan ancak uzun süredir her bölgede farklı çeşitlilikte, isimlerle ve endikasyonlarla verilen ilaç tedavilerini (şifalı bitkiler, karışımlar) kullanır. Burada sorun alternatif tıbbın kanıta dayalı ispatının yetersiz olması ve güvenilirlik datalarının çoğu zaman bilinmemesidir.

Alternatif tıp sıklıkla tıp fakülteleri eğitim programlarında yer almaz, sağlık sigorta sistemlerince karşılanmaz ve genelde doktor dışı kişilerce uygulanır. Son yıllarda bazı eğitim programlarına alternatif tıpla ilgili dersler konulmaktadır. Alternatif tıpta beyin-vücut ilişkisi önemlidir. Yani tedavilerin % 30’a yakın plasebo etkisi olduğu gösterilmiştir. Alternatif tıp üzerindeki bilgilerimizi ve çalışmalarımızı arttırmalıyız çünkü kullanımı artıyor. Gelecekte yapılması gereken; alternatif ve tamamlayıcı tıpla modern tıbbı kaynaştırmak ve harmanladıktan sonra güvenilir, etkin tedavi yöntemleri bulmaktır. Hastalar da alternatif tıbbın etkili olduğuna inanıyor ancak doktorlarına söylemiyor. Tıp öğrencileri ve doktorların bu konularda kanıta dayalı bilgi sahibi olma isteği var ve bugün tedavi edemediğimiz hastalıklarda alternatif tıbbın işe yarayıp yaramayacağının kanıtlanması lazım. Bu konuda bize başvuran hastalarımıza öncelikle ayrıntılı bir fizik muayene ve detaylı laboratuvar tetkikler ile değerlendirme yapıyoruz. Bu değerlendirmede kişinin uyku, egzersiz, beslenme alışkanlıkları, cinsel sağlığı, stres ve duygu durumu, sigara- alkol alışkanlıkları, vücut kitle indeksi, lipid değerleri, homosistein, kan şekeri, CRP düzeyi gibi faktörleri kaydediyoruz. Birçok yerde yapılanlara ek olarak fibrinojen, serumda total oksidatif kapasite, lenfosit formülü, immunoglubülinler, detaylı hormon analizi, IGF1, DHEAS, melatonin, HBA1C gibi tetkikler dahi rutin olarak bakıyoruz. Sonrasında ise aşağıda ayrıntılı bahsettiğim 5 alana göre dengeleyici ve takviye edici bir tedavi planı öneriyor ve aralıklı olarak hastalarımızı takiplere alıyoruz. Günümüzde üzerinde sıklıkla durulan antiaging tedavi ilaçları arasında vitamin E ve C, beta karoten, selenyum, krom, Koenzim Q10, Dehidroepiandrosteneidon, sarımsak, Gingko, Ginseng, üzüm çekirdeği östrojen, testosteron, insan büyüme hormonu yer almaktadır.”

“Akşam yemeğini düşmanına bırak” (Çin atasözü)

Prof. Dr. Hayati Deniz, antiaging tedavisinin temelde aşağıdaki 5 alanı içerdiğini kaydetti:

1- Kalp damar sağlığının korunması

Doğru beslenme, spor, yeterli uyku, sigara ve alkol kullanmama, obezite tedavisi, vitamin mineral ve fitokimyasal desteği önemlidir. Hipertansiyonun engellenmesi ve tedavisi ana hedeflerdendir. Koruyucu hekimlik uygulamaları, lipid düşürücü tedaviler uygun koşullarda yararlıdır. Homosisteini düşürmek amacı ile folat günde 400 mg önerilmektedir. Multivitamin preperatları demir içermemelidir. Balık tüketimi yararlıdır.

2- Doğru hormon dengesi

Fizyolojik olarak yaşlanma ile azalan gençliğin sağlayıcısı hormonların dikkatli bir şekilde takviyesi ve hastalıklar neticesinde gerileyen bazı hormonların ya da hormon benzeri aminoasitleri takviyesini içerir.

3- Antioksidan, vitamin, mineral ve fitokimyasal destekler

Aslında birçok antioksidan bileşik vücudumuzca üretilmektedir. Antioksidanlar, artan oksijen tüketimi olduğu müddetçe vücudumuzda fazlaca biriken ve zararlı etkileri olan kararsız yapılı ürünler için ek olarak tedavilerde yer almaktadır. SAM özellikle son zamanlarda popülaritesi artan, antioksidan olan ve karaciğer koruyucu glutatyonun yapımını arttırır, kanserden koruyabilir, homosisteini düşürür, eklem kayganlığını arttırarak osteoartritte yararlı olabilir. Modern tıbba ait kanıtları yeterli değildir, Nükleik asitler (balık, yulaf, soğan, mantar, kuşkonmaz) iyi kaynaklardır, tablet olarak satılan DNA-RNA tamamlayıcıları vardır.

4- Sağlıklı yaşam biçimi

Doğru ve dengeli beslenme, fitokimyasallar, lifler, protein-yağ-karbonhidrat dengesi, bol su içilmesi, obezitenin önlenmesi, akşam yemeğinden vazgeçmek, ölçülü ve kontrollü egzersiz (yürüme, yüzme, güçlendirme egzersizleri), yeterli zihinsel aktivite, stresle başa çıkma, çevresel risklerden kaçınma (çevre kirliliği, sigara, alkol, hava kirliliği, ağır metaller, mikrodalga, cep telefonu, güneş ışınları, radyoaktif ışınlar, elektromanyetik dalgalar), sağlıklı uyku, normal seksüel aktivite, cilt ve saç bakımı, özellikle de az yemek yeme birçok çalışmada antiaging için temel hususlardır. 

5- Zayıflamış vücut direncine destek

Sağlıklı beslenmek, vitamin takviyesi almak, sigaradan kaçınmak, yeterli uyku, stresin azaltılması, sosyallik, erişkin aşılama, kahveyi azaltmak, çinko, selenyum, E-C-B6 ve B12 vitaminleri, omega 3 yağ asitleri, aminoasitler, beta glukan, Echinecea kapsülleri immun sistemi güçlendirebilir. Influenza aşısı yılda bir, pnömoni aşısı 5 yılda bir özellikle 65 yaş sonrası veya riskli grupta yapılmalıdır. Immunglobulin tedavisi, timus ekstreleri ile tedavi ve multienzyme ya da bromelain enzyme denilen tedaviler ile enzim tedavileri bu konuda giderek önem kazanmaktadır.

III-2- Kalori kısıtlaması çok önemli

Bu konu özellikle Gaziantep ve Güneydoğu’da yaşayanlar için oldukça önemlidir. Çünkü sofra lezzeti arttıkça yememe zorlaşır. Besin alımının alışılmışın % 50-70 azaltılmasının yapılan çeşitli çalışmalarda yaşam süresini uzattığı, yaşla ilişkili fizyolojik bozulmayı gerilettiği ve yaşla ilişkili hastalıkları geciktirdiği hatta bazı olgularda önlediği gösterilmiştir. Kalori kısıtlamasının yaşam süresini uzatmasında rol alan mekanizmalar arasında genomik stabiliteyi sağlamak, serbest radikal oluşumunun azaltılması, metabolik hızın ve vücut ısısının azaltılması, protein glikozilasyonunun azaltılması, gen tamirinin artırılması, protein onarımının, immun yanıtın artırılması, nöroendokrin fonksiyonun optimizasyonu yer almaktadır.

III-5- Gerçekçi antiaging-yaşam tarzı değişiklikleri ve sonuç

Antiaging felsefe yaşlanmaya sebep olan olayları düzenlemeyi, doğal yaşlanma sonucu ortaya çıkan psikolojik değişiklikleri azaltmayı ve tedavi etmeyi, kişinin yaşlılıkta sık görülen hastalıklara yakalanmasını engellemeyi hedeflemektedir. Doğru ve dengeli beslenme, egzersiz, sigara ve alkolün bırakılması veya kullanılmaması, obezitenin önlenmesi en önemli antiaging tedavi yöntemleridir. Ömür boyu sigara içen kişilerin üçte biri sigaraya ait bir komplikasyon nedeniyle erken olarak ölmektedir. Kanser ölümlerinin yüzde 30’u sigara ile ilişkilidir. Alkol-sigara ve obeziteden sonra 3. önlenebilir ölüm nedenidir. Tüm bunlar gözetildiğinde bunları hastalarımıza anlattıktan sonra diğer ilaçlı tedavileri hastalıkları giderebilmek ve daha sağlıklı bir süreci başlatmada kullanmaktayız. Bu konuda birçok tedavi seçeceğini sunabilmekteyiz ancak bu tedaviler devamlı olamayacağı gibi sadece olumlu süreci başlatıp bir miktar ivme kazandırma amacıyla verilmeli, antiaging sürecini devamı için yukarıda belirtilen olumsuz davranışlar durdurulmalıdır. Tedavide amaçlardan biri yaşlanmayı durdurmaktan çok kişinin yaşam kalitesi arttırılmak olmalıdır. Umarım faydalı bir yazı olmuştur, hepinize sağlıklı güzel günler diliyorum.