Lipödem ve lenfödem tedavileri üzerinde yoğunlaştım

Daha önce pediatrik rehabilitasyon, sporcu sağlığı, genel fizyoterapi ve yoğun bakım terapisti olarak çeşitli kurumlarda çalıştığını söyleyen Fizyoterapist Nisa Nur Cançelik, kendisini ‘manuel lenf drenajı’ ve ‘kompleks boşaltıcı fizyoterapi’ alanlarında geliştirdiğini söylüyor. Özellikle lipödem ve lenfödem tedavileri üzerinde yoğunlaştığını ifade eden Nisa Nur Cançelik ile uzmanlık alanları ve sunduğu sağlık hizmetlerini konuştuk.

Lipödem ve lenfödemin belirtileri ve tedavisinde fizyoterapinin yeri hakkında bilgi veren Nisa Nur Cançelik, bu tedavilerin hekim tanısının ardından geciktirilmeden gerçekleştirilmesi gerektiğine dikkat çekti. 

Sizi tanıyabilir miyiz?

Gaziantep doğumluyum. Üniversite dahil bütün eğitimlerimi Gaziantep’te tamamladım. SANKO Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü mezunuyum. Aldığım çeşitli eğitimler sonucu kendime en uygun hissettiğim alanın manuel lenf drenajı ve kompleks boşaltıcı fizyoterapi eğitimi olduğunu düşünüp bu tedavi tekniği ile iyileşebileceğini düşündüğüm hastaların tedavisinde rol almaktayım.

Uzmanlık alanınızdan ve sunduğunuz sağlık hizmetlerinden bahseder misiniz?

Öncelikle fizyoterapist kimdir ondan bahsetmek istiyorum. Fizyoterapistler tanısı konulmuş hastalarda; hareket yetersizliği, ağrı, zihinsel ve fiziksel fonksiyonel bozuklukların en aza indirilmesi, düzeltilmesi; elde edilen iyilik halinin geliştirilmesi amacıyla kişiye özgü değerlendirme ve analizler yaparak fizyoterapi ve rehabilitasyon programını planlayan, uygulayan ve takibini yapan kişilerdir. Ayrıca sağlıklı kişilerin de sağlığını devam ettirmek amacıyla uygun egzersizler, koruyucu programlar planlayan, mesleki otonomiye sahip olan sağlık personelleridir. Fizik tedavi çok geniş bir alan olup biz fizyoterapistler aldığımız temel eğitimler sayesinde ortopedi, nöroloji, pediatri, kardiyoloji, göğüs hastalıkları, kadın doğum gibi tıp konularıyla ilgili temel bilgiye sahip olup bu başlıklar altında görülen hastalıkların tedavisinin bir parçası olarak görev yapmaktayız. Hastanelerin fizik tedavi ünitesinde gördüğünüz genel fizik tedavi ile ilgilenen fizyoterapistler gibi aldığımız özel eğitimler sayesinde biz de hekimler gibi alanlaşabiliyoruz.

Ben ise daha önce pediatrik rehabilitasyon, sporcu sağlığı, genel fizyoterapi ve yoğun bakım terapisti olarak çeşitli kurumlarda fizyoterapist olarak görev aldım fakat ilgi alanım bundan daha farklı olup kendimi manuel lenf drenajı alanında geliştirip bu tedavi yöntemi ile iyileşeceğini düşündüğüm her hastanın tedavisi ile ilgili sağlık hizmetinde bulunmaktayım.

Özellikle üzerinde yoğunlaştığınız tedaviler var mı?

Tabii ki üzerine yoğunlaştığım tedaviler bulunmaktadır. Bunlar özellikle lipödem ve lenfödem tedavileridir. Yanı sıra pelvik taban rehabilitasyonu ve manuel terapi, klinik pilates ve ayrıca yara bakımında destekleyici fizik tedavi alanlarıyla da ilgilenmekteyim. Almanya Lymphakademie’den aldığım Manuel lenf drenajı ve kompleks boşaltıcı fizyoterapi eğitimim sayesinde lipödem ve lenfödem haricinde lipolenfödem, geçirgenlik ödemi, hamilelik ödemi, baş ağrısı ve migren tedavisi gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde fizyoterapist olarak görev almaktayım.

Lenfödem hakkında bilgi verir misiniz? Kimlere ve hangi durumlarda uygulanır?

Lenfödem, cilt ve cilt altı dokuda proteinden zengin interstisyel sıvının birikmesi ile oluşan kompleks bir durumdur. Ekstremitedeki hacimsel ve cilt dokusundaki kozmetik değişiklikler hastanın günlük yaşamını ve psikososyal durumunu olumsuz etkilemektedir ve tedavi edilmez ise ilerlemeye devam etmektedir. Lenfödem, primer ya da sekonder nedenlere bağlı olabilir. Primer lenfödemde en sık görülen anomali tipi, hipoplazik tip lenf damarlarıdır. Sekonder lenfödemin en sık tipi gelişmiş ülkelerde meme kanseri cerrahisi sonrası görülürken gelişmekte olan ülkelerde parazitler, bakteriler, virüsler, mantarlardır. Ayrıca sekonder lenfödemin diğer sebepleri radyasyon, lenf düğümleri diseksiyonu ve travmatik lenfanjiyopatilerdir.

Tedavi yöntemleri nelerdir, tamamen tedavi

edilebilir mi?

Lenfödemde en önemli konu doğru tanının konulmasıdır. Temelde manuel kompresyon tedavileri ile hastaya uygulanan masajla vücudun alt tarafında biriken sıvının vücudun üst tarafında bulunan çalışan lenf nodüllerine doğru yönlendirilmesidir. En önemlisi ise yukarıya doğru yönlendirdiğimiz sıvının tekrardan vücudun alt taraflarına doğru gelmesini önlemektir. Bunun içinse bir fizyoterapist olarak yapacağımız diğer uygulamalar kompreson uygulamalarıdır. Bunun yanı sıra egzersiz tedavisi ve cilt bakımıdır. Hastalığın devam etmemesi için lenfödemli bölgeye bandaj tedavileri ya da lenfödeme uygun bası giysilerinin kişiye uygun kullanım şekline dikkat etmesi gerekmektedir.

Hangi belirtilerde size zaman kaybetmeden başvurulmalıdır?

Kişinin eğer şikâyetlerinde artış varsa palpasyonla kendini kontrol ettiğinde, dokuda sertleşmeler oluştuğunu hissediyorsa muhakkak ilk hekimi ve daha sonrasında biz fizyoterapistlere danışmasında fayda olacaktır.

Peki, sizden ağırlıklı olarak yöneldiğiniz lipödem hakkında da bilgi alabilir miyiz?

Lipödem genellikle kadınlarda ergenlik dönemi, hamilelik, doğum sonrası, menopoz gibi hormonal değişimlerin olduğu süreçte ortaya çıkmaktadır. Ne yazık ki çoğunlukla kadınları etkileyen bir durumdur. Ödem dememize rağmen vücutta anormal yağ birikimiyle karakterize edilen bir durumdur. Özellikle bacaklar, kalçalar ve kollarda görülmektedir. Bilateraldir, her iki tarafta da görülür. Yani her iki kol veya her iki bacak gibi... Kollar ve bacaklar gövdeyle orantısızdır. Ancak el ve ayaklarda bu hastalıkta tutulma olmamaktadır. Bu hastalıkta ağrı, hassasiyet, çabuk yorulma ve nedensiz morluklar yani vücutta herhangi bir travma olmadan kollarda veya bacaklarda nedeni bilinmeyen morarmalar gibi durumlar söz konusudur.

Yine lipödeme eşlik eden bazı durumlardan bahsedecek olursam egzersize karşı dirençli bir yağ birikimi vardır. Yani genelde lipödemli kişilerden duyduğumuz şey, ‘uzun zamandır diyet yapıyorum fakat kollarımda veya bacaklarımda incelme göremiyorum’ gibidir. Bunun haricinde yürüme bozuklukları ve alt ekstremitelerde eklem sorunları, aort sertliği, obezite, psikososyal problemler gibi bir kaç başlıktan bahsedebiliriz. Fakat genellikle hepimiz lipödeme eşlik eden, kişiye zararı olan durumlardan bahsediyoruz. Bunun haricinde lipödeme eşlik eden bazı faydalı durumlar da bulunmaktadır. Ben açıkçası bunların da bilinmesini önemsiyorum. Bunlardan bir kaç tanesinden bahsedecek olursam yüksek vücut kitlesine rağmen diyabet gelişme riski düşüktür ya da yine yüksek vücut kitlesine rağmen normal kan basıncı ve yine yüksek vücut kitlesine rağmen normal lipid paneli görülmektedir. Özellikle kadınlar bu durumdan pek hoşnut olmasa da sağlıklı diyet alışkanlığı lipödemli kişilerde gerçekten oturmuş oluyor. Ayrıca bu kişilerde neşeli ruh hali ve genç yüz görünümü lipödeme eşlik etmektedir.

Lipödem olduğumuzu nasıl anlarız?

Daha önce de bahsettiğim gibi kişi eğer diyet yapmasına ya da çeşitli egzersizler yapmasına veya diyet ve sporu birlikte yürütmesine rağmen kilo vermede zorlanıyorsa; vücudunda sebebini bilmediği halde morluklar oluşuyorsa; adipoz doku portakal kabuğu kıvamında veya nodüler birikimler şeklindeyse, ağrılı yorgun bacaklara sahipse ve ilerlemiş selülitten daha farklı görünen bacakları varsa lipödemli olabileceğine dair aklında bir soru işareti bulunmalıdır. Ve öncelikle bu durumu hakkında bilgi almak için tabii ki bu alanda eğitim almış bir fizyoterapiste başvurabilir ancak benim önerim bu alanla ilgilenen bir hekime muayene olup tanısını netleştirmelidir.

Sizin lipödem tedavisindeki katkınız/yeriniz nedir?

Lipödem tedavisinde doktordan tanısını alan hastamıza yaptığımız değerlendirme sonucunda kişiye özgü uygulanan manuel lenf drenajı ile tedaviyi gerçekleştirmekteyim. Bunun yanı sıra gerek duyduğum hastalarda kişiye özel dikilmiş olan kompresyon çorabı ile uyguladığım manuel lenf drenaj masajını destekliyorum. Bunları uygularken önceliğim kişinin ağrısının ve gerginliğinin azalması, bacak ve kollarındaki hassasiyetinin azalmasını sağlamak. Ve gerçekten kişinin günlük yaşamdaki aktivitelerinde bağımsızlığını sağlayabilmektir. Hastada görülen ağrı ve hassasiyette azalma ya da bağımsızlığını kazanma veya aynaya baktığında gördüğü incelme sayesinde kişinin psikososyal olarak da iyileşmesine katkıda bulunmaktayım.

Sosyal Medyada Paylaş

GÜLŞAH SERT