Çocuğunuz, öğrenciniz öğrenme güçlüğü yaşıyorsa

Dünyanın en yaygın öğrenme farklılıklarından biri olan ve bir çok kişi tarafından ‘Hastalık’ olarak bilinen ‘Disleksi’ yi, merkezi Ankara’da bulunan Disleksi Derneği’nin Divan Kurulu Üyesi, Disleksi Türkiye Temsilciler Meclisi Kurucu Üyesi, Gaziantep İl Temsilcisi Klinisyen Psikolog İ.Bahadır Bilgin’e sorduk.

Ruh sağlığı alanında 27 yılık tecrübeye sahip olan Bilgin, Disleksi hakkında merak edilenleri ve yanlış bilinenleri anlattı.

Disleksili çocuklar adına yaptığınız çalışmalar neler?
Çok yoğun çalışmalarımız var. Türkiye’nin çatı kuruluşu olunca haliyle işler çok yoğun oluyor. Güncel olarak 28 şehir, 8 ilçe, 5 ülke temsilciliğimiz var. Yoğun olarak hak ve farkındalık temelli çalışmalara ağırlık veriyoruz. Aile çocuğu için hangi yasal haklara sahip olduğunu çoğu zaman bilmeyebiliyor, çoğu zaman yanlış yönlendirmeler, bürokratik işlemler, ilgisizlik, kabullenmeme, görmezden gelme vb. sebeplerle çocuk örselenebiliyor ve bu noktada bize ulaşarak ciddi anlamda destek görebiliyor. Bununla birlikte dernek olarak bir takım eğitim hizmetlerinde bulunuyor, hem öğretmen yetiştiriyor hem de öğrencilerimizi eğitiyoruz. Bu eğitimlerin kimi ücretli kimi de ücretsiz olabiliyor. Eğitime gelenlere aradığının karşılığını vermeye odaklanıyoruz. Son olarak dediğim gibi farkındalık çalışmalarımız da var. Kurumumuzun kitapçıkları, broşürleri bugün tüm Türkiye’de, neredeyse her köy, kasabada. Bunu sağlayan, bakanlıklar ve üniversitelerce desteklenen STK’yız biz. Bir çalışma örneğimizden söz edecek olursak aile bakanlığı ile kamu spotu çektik. Ulusal TV’ler de bu spot sayesinde ülkedeki farkındalık oranını %4 arttırma şansı yakaladık. Bu şu demek; yüzbinlerce aile konuya vakıf oldu. Dolayısı ile bir çok aile çocuğunun, bir çok öğretmen öğrencisinin öğrenme güçlüğü yaşadığını öğrendi ve özel eğitim şansı oluştu. Bir deniz yıldızı hikayesini de kurum olarak de biz yazıyoruz işte.

Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların gelişimi için sizce daha neler yapılabilir?
Araştırmalar, disleksik çocuklarda psikojen sorunlara yüzde 60’lara varan oranlarda rastlandığını gösteriyor. Erken tespit ve multi-disipliner çalışılmayı esas almanın önemini ısrarla vurgulamak istiyorum.

Disleksi nedir?
Disleksi temel olarak okuma, yazma ve heceleme ile ilgili sorunlara neden olan yaygın bir öğrenme güçlüğüdür ancak öğrenme güçlüğünün aksine zeka etkilenmez.

Disleksinin türleri var mıdır?
Öğrenme sorunları birçok alanda görülebilmekle birlikte akademik olarak temelde okuma bozukluğu(Disleksi), yazılı anlatım bozukluğu(Disgrafi), matematik bozukluğu(Diskalkuli) şeklinde üç ana grup olarak özetlenebilir. En sık görülen, en bilinen form disleksidir ve bu nedenle özgül öğrenme güçlüğü) yerine sıklıkla disleksi ifadesi kullanılabilmektedir.

Özgül öğrenme güçlüğü belirtileri nelerdir?
Harfleri anlamakta güçlük çekme, benzer eş sesli harfleri karıştırma, okuma esnasında bir sonraki alt satıra geçmede zorluk, hece tekrarları yapma, harfleri okurken ve yazarken atlama, çok yavaş okuyup yazma, kelimelerdeki harflerin sırasını karıştırma, benzer görünen ve harfleri yanlış şekilde yazan harflerle (b ve d gibi) karıştırma , kötü veya tutarsız yazım hataları yapma, sözlü olarak söylendiğinde bilgileri anlama ancak yazılı olan bilgilerde zorluk yaşama, bir dizi talimatı yerine getirmeyi zor bulma, planlama ve organizasyon ile mücadele verme, çocukluklarda sağ-sol ayrımının yapılamaması, genellikle konuşma gecikme, dil gelişimindeki gecikme, oyunları öğrenmede güçlük, arkadaşlarıyla ilişki kurmada problemler, okulun başlamasıyla okuma ve aritmetik öğrenmede zorluk. Özel öğrenme güçlüğüne yüzde 60-70 oranında ikinci bir zorluk eşlik eder. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, kaygı bozukluğu, depresyon ve davranım bozuklukları sık eşlik eden sorunlar arasında yer alabilir. Sıklıkla birlikte görülebilirler. Böyle durumlarda çocuk-ergen ruh sağlığı uzmanından yardım istenmeli, aksatılmamalıdır. Bunların yanında disleksisi olan kişiler genellikle yaratıcı düşünme ve problem çözme gibi diğer alanlarda iyi becerilere sahiptir.

Çocuklar yaşadıkları bu durumdan haberdar mı peki?
Evet, tabi. Yaşadıkları aksayan durumlar ile ilgili farklılığı neredeyse herkesten önce hissederler. Doğru olmayan tutumlar asla sorunun çözümüne hizmet etmeyecektir. Bu durumda bir çocuğun umuduna zarar veremezsiniz. Bu konudaki tercihlerinizde elbette özgürsünüz ancak olası sonuçların sorumluluğunu da üstlenmek zorunda kalırsınız. Bu önceliğiniz olabilir ama aslolan sorumluluklardır. Öncelikleriniz sorumluluklarınızdan daha kıymetli değildir. Bilim de akıl da böyle der.

Özgül öğrenme güçlüğünde doğru bildiğimiz yanlışlar nelerdir?
Disleksiyle ilgili doğru bilinmesi gereken en önemli yanlış bir zekâ problemi olmadığıdır. Bu çocuklar normal veya normalin üstünde zekâ düzeyine sahiptirler. Doğru eğitim yöntemleri ile bu durumun üstesinden gelinebilir. Bir de rapor edilmesinden/almaktan kaçınan anne-babalar vardır. Bu imkanlardan yararlanmasının önüne geçebilecektir. Disleksi varsa bu belki de bir hediyedir. Aileler disleksisi olan ünlüleri araştırmalılar. Bu iyi gelebilir. Albert Einstein, Thomas Edison, Wolfgang Amadeus Mozart, Wright Kardeşler, Tom Cruise, Stephen Hawking, Winston Churchill, Walt Disney, Agatha Christie, Sylvester Stallone, Dwight D. Eisenhower, John Lennon ve Leonardo da Vinci bu durumdan mustarip ünlülerden.

Öğrenme güçlüğünde eğitimin önemi nedir? Normal okula gidebilirler mi?
Profesyonel destekle nitelikli bir disleksi merkezine gitmek ısrarla önemli olsa da, çocuğunuzun normal bir okula gitmemesi için genellikle hiçbir neden yoktur.

Zeka ile bir ilişkisi var mıdır? Disleksinin sebepleri nelerdir?
Disleksi, genel zeka düzeyi ile ilgili değildir. Tüm entelektüel yeteneklere sahip çocuklar ve yetişkinler de disleksiden etkilenebilir. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genellikle ailelerden geliyor gibi görünen çalışmalar da vardır ancak ailesel geçiş yüzde 100 değildir. Sadece genetik faktörler değil çevresel faktörler de disleksinin oluşum sebepleri arasında yer alabilir. Prematüre doğum, annenin hamilelikte bebeği nikotine ve alkole maruz bırakması, dengesiz ve düzensiz beslenme gibi etmenler olabilir.
Öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların dolayısı ile ailelerin yaşadığı güçlükleri uzun yıllardır dernek çalışmalarından biliyoruz bu sebeple Gaziantep’e Ankara merkezli butik bir rehabilite disleksi merkezi kazandırdık. Adı ALBATROS, dediğim gibi Ankara merkezli ve tüm şubeleri ile eşgüdümlü ve merkezde sadece disleksi ve dikkat eksikliği çalışılıyor.
Aileler, öğretmenler özgül öğrenme güçlüğü, belirtileri gibi konular hakkında daha fazla bilgi edinmek için ücretsiz olarak verdiğim disleksi sohbetlerimize katılabilir, çocukları için nitelikli eğitim alabilirler.

Sosyal Medyada Paylaş

GÜLŞAH SERT