Mimarinin çocuk mekânlarına etkisi

Özellikle anne-çocuk kafe konseptinin oldukça trend olduğunu belirten mimar Gözde Menetlioğlu, bu konsepti, ‘hem çocukların hayal dünyasını geliştirip hem de ailelerin keyifli ve kaliteli zaman geçirmesini sağlamak amacıyla oluşturulan yeni mekan kültürü’ olarak tanımlandığını söylüyor.

Gözde Hanım mekan tasarımlarında önem verdiğiniz hususlar nelerdir? Tarzınızdan/çizginizden biraz bahseder misiniz?

Benim için mekân tasarımındaki ana omurgayı kullanım amacı, sürdürülebilirliği ve özgünlüğü oluşturuyor diyebilirim. Mesleğimin ilk yıllarından itibaren üretime olan ilgim sebebiyle şantiyedeydim. Uzun yıllar saha koordinasyonu yaptım. Bu tecrübe doğrultusunda; tasarımın uygulanabilir, ekonomik ve sürdürülebilir olması gerekliliğine inanıyorum.

Özgün olma isteğim, mekân kurgusu ile beraber projelerde kullandığım mobilyaların tasarlanması ve üretilmesi süreçlerinin yönetimini de üstlenmeme vesile oldu. Proje anlayışım tekdüzelikle değil, farklılıklarla doğru ahengi yakalamak diyebilirim.

Özellikle son dönemlerde mimaride çocukların ön planda tutulduğu tasarımlar dikkat çekiyor. Nedir bunun sebebi?

Teknoloji ile beraber geleneksel yaşam gibi geleneksel oyunlar da geri planda kaldı. Çocuklar, somut mekanlar veya eski zamanlardaki oyun alanı kavramlarını yaşamak yerine evlerde tablet, televizyon, bilgisayar vb. araçlarla haşır neşir olmaktan dolayı iletişimden yoksun bir durumdalar.

Zaman kavramını yok sayan, teknolojinin yanlış kullanımı ile gelişimi olumsuz etkileyen, düşünme yetisini azaltan, hayal gücünü engelleyen birer robotik çocuklara dönüşmeleri genel anlamda çocuktan toplumsal soruna uzanan bir algıyı ortaya koymuştur.

Bunun etkisini aslında hepimiz yaşıyoruz. Her konuya ilgisi azalan, her şeyi hızlı tüketen, yaratıcılıktan uzak nesillerin önüne geçmek için çocukların yaratıcı düşünme yönünü beslemeliyiz. Mimaride de bu farkındalıkla sağlıklı çocuk gelişimini destekleyici mekânlar üzerindeki çalışmalar hızla artmaktadır. Mekânsal kurgular bunun en somut örneğidir.

Çocuk odaklı mimari tasarımlarda en önemli detaylar nelerdir? Nelere dikkat edilmelidir?

Bu anlamda ilk sırada çocuk sağlığı ve güvenliği geliyor. Bunun için önlem, tabii ki doğru tasarım ilkesi ile başlıyor. Hem mekânsal kurgu doğru bir akışta olmalı hem de tasarladığımız mobilyalar çocukların güvenliği düşünülerek detaylandırılmalıdır. Bu konu ile bağlantılı olarak seçilen malzemelerin sağlığa zararlı olmamasının yanı sıra delici-kesici unsurlar barındırmamasına da dikkat edilmelidir.

Renkler… Renk paleti oluşturulurken çocuk ruhu yansıtmak önemli ancak cinsiyet dikte etmemeli ve dikkat dağıtıcı tonlardan uzak durulması gerekmektedir. Çocukların odak sorununu tetikleyeceği için mekânda göz alıcı ve parlak malzemelerden kaçınılmalıdır.

İklimlendirme… Doğru havalandırma, ısıtma, soğutma ve gün ışığı çocuk alanlarında önemli bir analizi gerektiriyor. Kalabalık gruplar halinde yapılan aktivitelerde taze havanın sürekliliği, direkt olarak etki etmeyen klimalar, gün ışığından maksimum verim alma süresi önem arz etmektedir.

Hijyen... Alanda temizliğin sürekliliği, operasyondan önce doğru bir mimari kurgu ile sağlanabilir. Mekanlar arasındaki geçiş ve mekanda doğru kaplama malzemelerinin seçimi ile bu konu desteklenmelidir.

 Doğru ölçüler... Farklı yaş gruplarındaki çocuk kullanımına hizmet edecek mekanlarda mobilya, merdiven, kapı, wc gibi alanların çocuk için erişilebilir ve güvenli kullanım sağlaması önemlidir.

Sürdürülebilir mekan kurgusu… Tasarlanan mekanların yaşayan bir alan haline gelmesi için sürekli kullanılabilir, gerektiğinde dönüştürülebilir, fonksiyonları arttırılabilir olmasına özen gösterilmelidir.

Özellikle anne-çocuk kafe konsepti oldukça trend. Bu konuda neler söylemek istersiniz?

Bu konsepte genel anlamıyla, hem çocukların hayal dünyasını geliştirip hem de ailelerin keyifli ve kaliteli zaman geçirmesini sağlamak amacıyla oluşturulan yeni mekan kültürü diyebiliriz.

Bu mekanlar yeni ortaya çıkmış olabilir ancak geçici bir trend olmaktan çok daha öteye gideceği kanısındayım. Çocukların fizyolojik, psikolojik, zihinsel beceri ve yeteneklerini keşfettikleri özgür bir şekilde aktiviteler yaptıkları, kendilerini ifade edebildikleri, hem eğlenip hem de öğrenerek kaliteli vakit geçirdikleri canlı ve enerji dolu alanlardır. Bu süre zarfında annelerin de gönül rahatlığıyla sosyalleştiği mekan bütünü olarak tanımlamak doğru olacaktır.

Sizin de bu anlamda projeleriniz var, o projelerden bahseder misiniz?

Evet, bu anlamda bölgede en geniş kapsamlı proje olan Atölye Mom & Kids’i örnek verebilirim. Tasarımını ve proje koordinasyonunu yaptığım proje, beni ilk günden çok heyecanlandırdı. Çocuklar için böyle bir mekân tasarlamak eğlenceli olduğu kadar birçok sorumluluğu da beraberinde getiriyor. Öğretmen ve psikolog, iki azimli kadın girişimci ile yola çıktığımız bu projede her detay en ince ayrıntısına kadar düşünüldü. Amaç tabii ki çocukların keyifli vakit geçirirken öğrenmeleri, annelerin sosyalleşerek kaliteli zaman geçirecekleri bir mekan tasarlamaktı. Bu amaç doğrultusunda farklı yaş gruplarına hitap eden atölyeler, mini sinema alanı, parti odası, endüstriyel mutfağın profesyonel yiyecek-içecek hizmeti vereceği kafe alanı ile mekanı tamamlamış olduk.

Gözde Menetlioğlu kimdir?

"Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldum. Eğitim hayatım boyunca hem ofis çalışmalarını hem de saha süreçlerini birçok staj ve yarı zamanlı iş ile deneyimleme fırsatı yakaladım. Profesyonel iş hayatıma Kosifler Oto’da koordinasyon mimarı olarak başladım. Daha sonra Kolektif House firmasında gayrimenkul geliştirme müdürü olarak görev aldım. Kurumsal firmalarda mesleki tecrübelerimi saha ve bütçe yönetimi olarak geliştirdim. Bu süreçte işimi, mesleki ve insani etik değerler üzerinde kurulu olan bilimsel yöntemlerle yapmayı misyon edindim. Sektördeki 10 yılı aşkın mesleki tecrübelerimin ışığında 2022 yılında Gözde Menetlioğlu Mimarlık firmasını kurdum. Şirket hizmetleri kapsamında; tasarım, projelendirme, mimari koordinasyon, inşai bütçe danışmanlığı, uygulama işleri ve feng shui danışmanlığı yer almaktadır. Gaziantep’te konut, kafe, ofis vb. birçok farklı ölçek ve kapsamda iç mekan projelerinde faaliyetlerime devam etmekteyim."